فروشگاه اینترنتی (فروشگاه آنلاین) یک وب سایت است که مانند یک فروشگاه سنتی، محصولات و خدمات مختلفی را برای فروش عرضه می‌کند. خریداران پس از ورود به سایت فروشگاه، کالاهای موردنظر خود را سفارش می‌دهند. پس از تکمیل سفارش، هزینه‌ی اجناسی که از طریق خرید اینترنتی خریداری شده اند به چند شیوه قابل پرداخت است. می‌توان از کارت‌های بانکی، پرداخت نقدی به مأمور پست در زمان تحویل کالا، و یا واریز به حساب استفاده کرد. پس از مشاهده و تأیید سفارش توسط مسئول فروشگاه، مأمور پست کالا را در محل فروشنده تحویل می‌گیرد و به دست خریدار می‌رساند.
فروشگاه اینترنتی عنصری کانونی در رابطه خریدار-فروشنده در بستر تجارت الکترونیک است. این فروشگاه از طریق طراحی سایت فروش برپا می‌شود و امکان خرید الکترونیک را فراهم می‌کند. محصولات قابل فروش می‌تواند دیجیتال (قابل دانلود) یا فیزیکی باشد. پیامدهای بکارگیری ابزارهای بازاریابی دیجیتال در فروشگاههای اینترنتی متجلی می‌شود.
اداره فروشگاه اینترنتی توسط نرم‌افزارهای ویژه‌ای صورت می‌گیرد که امکانات متعددی دارند. اضافه کردن کالا، ایجاد سبد خرید، اتصال به سیستم بانکی، اتصال به سیستم پست، پیگیری سفارش توسط خریدار، مشاهده و ارسال سفارش‌ها توسط فروشنده، و تهیه‌ی گزارش‌های مختلف از فروش، از امکانات این نرم‌افزار است. در ایران نیز فرهنگ خرید آنلاین تا حدود زیادی جایگاه خود را پیدا کرده است. شرکت‌های زیادی به سوی ارائه خدمات فروش آنلاین حرکت کرده‌اند و سرمایه‌گذاری خوبی شده است. بنابراین در این مقاله کوشش شده است تا مزایا و چالش‌های فروشگاههای اینترنتی تشریح شود.
مزایای فروشگاه اینترنتی
فروشگاههای اینترنتی مزایای زیادی را هم برای فروشنده و هم برای خریدار به همراه دارند. خرید اینترنتی تمایل مشتریان برای خرید را بر می‌انگیزد. با وجود اینکه مشتری تمایل زیاد به خرید اینترنتی کالا دارد، اما در مورد ارائه اطلاعات شخصی خود که در کارت اعتباری یا بانکی وی موجود است تردید دارد. ممکن است نبود اعتماد الکترونیک منجر به این شود که مشتری خریدی انجام ندهد. بنابراین عنصر اعتماد یکی از لازمه‌های مهم در جریان خرید در تجارت الکترونیک است.
مهمترین مزایای خرید از فروشگاههای اینترنتی عبارتند از:
- دسترسی دائمی و بیست‌وچهار ساعته
- نبود محدودیت مکانی و دسترسی از نقطه جهان
- امکان مقایسه تنوع وسیعی از محصولات و خدمات
- نبود هیچ محدویتی برای تعداد مشتریان
- فروشگاه اینترنتی حق انتخاب بیشتری در اختیار خریداران قرارمی دهد.
- ابزار تبلیغی مناسب در جهت فروش محصولات شما
- کاهش هزینه‌های جانبی نظیر اجاره محل,هزینه ویترین و انبار,فروشنده,خواب سرمایه و غیره
- تحویل کالای خریداری شده درب منزل,بیمه بودن کالا و عدم مشکل حمل و نقل
- عدم برخورد با ترافیک و کاهش آلودگی هوا
- افزایش چشمگیر قدرت خریدار
ویژگی‌های فروشگاه اینترنتی
برخی از برتری‌های وب سایت اختصاصی در مقایسه با روش قدیمی را می‌توان به صورت زیر خلاصه نمود:
دسترسی آسان و امکان جستجو: در صورتی که وب سایت مورد نظر در موتورهای جستجو در اینترنت ثبت شده باشد، هر کاربر اینترنت می‌تواند به آسانی با استفاده از کلمات کلیدی به آدرس اینترنتی مربوطه دسترسی پیدا کند. کلمات کلیدی معمولاً به نام یا نوع فعالیت هر موسسه یا شخص و یا آدرس جغرافیایی آن مربوط است.
به روز بودن اطلاعات: وارد کردن تغییرات در متن کتابچه‌ها یا کاتالوگ‌ها معمولاً در دوره‌های یکساله انجام گرفته است. در مقابل در یک فروشگاه اینترنتی امکان به‌روزسانی دائمی وجود دارد.
ارتباط سریع و آسان و کم هزینه: هر کاربر اینترنت می‌تواند به آسانی از طریق پست الکتریکی با موسسه مورد نظر ارتباط برقرار کند. حتی این امکان وجود دارد که ارتباط حدودی و تصویری بین دو طرف برقرار شود. بویژه در فواصل دور از نظر هزینه در مقایسه با روش‌های قبلی مانند پست یا تلفن، بسیار سریعتر و ارزانتر بوده و ارتباط کاملتری برقرار می‌گردد.
پردازش اطلاعات: این امکان وجود دارد که اطلاعات مربوط به هر مشتری به طور آنلاین دریافت گردیده و به طور خودکار در سرور پردازش شده و نتیجه آن سریعاً در اختیار مشتری قرار داده شود.
مهم ترین مزیت فروشگاه اینترنتی وابسته نبودن به مکان فروشنده است. چون مشتری از هر موقعیت جغرافیایی با دسترسی به اینترنت می‌تواند خرید اینترنتی انجام دهد. این یعنی تغییر مدل تجارت. مدل جدید تجارت برای مشتریان فرصت انتخاب راحت تر و دقیق تر و برای فروشندگان، تجارت با سطح مشتری بیشتر را به ارمغان می‌آورد. اما همه سناریو این نیست.
مقایسه با فروشگاه سنتی
برای دریافت سفارش از مشتری معمولاً سیستمی به نام سبد مجازی خرید وجود دارد که می‌توان سفارش‌ها را در آن ثبت نمود. سایت‌های پیشرفته حتی سبد خرید مشتری خود را تا مراجعه بعدی به سایت محفوظ نگه می‌دارند بنابراین مشتری در طی چند روز می‌تواند یک سبد خرید را تکمیل و سپس هزینه آن را پرداخت و خدمات را دریافت نماید. خدمات در فروشگاههای اینترنتی می‌توانند فیزیکی یا مجازی باشند. از خدمات فیزیکی می‌تواند به خرید کتاب، مایحتاج زندگی، خودرو، موبایل و … نام برد. از خدمات مجازی می‌توان به فروش موسیقی، کتاب الکترونیکی، فیلم و … نام برد.
چند اشتباه رایج وجود دارد که باعث ضررهای کلان در تجارت اینترنتی می‌گردد:
یک فروشگاه اینترنتی هیچ تفاوتی با یک فروشگاه فیزیکی از نظر مدیریت و سرمایه گذاری ندارد. همانطور که یک فروشنده برای راه اندازی یک مغازه در یک مرکز خرید باید هزینه کند اگر برای طراحی سایت خود هزینه کافی نکند هیچ برگشت سرمایه‌ای در کار نخواهد بود.
یک فروشگاه اینترنتی نیاز به امنیت دارد. همانطور که یک فروشنده برای امنیت مغازه خود هزینه می‌کند، خیلی بیشتر باید برای امنیت فروشگاه اینترنتی خود هزینه نماید. دزدان اینترنتی خیلی ماهر تر از دزدان فیزیکی هستند.
یک فروشگاه اینترنتی نیاز به تبلیغ دارد. فروشنده آنلاین باید بیاندیشد که آیا مردم می‌توانند نام سایت وی را حدس بزنند؟ یا مشتریان به هر سایتی برای خرید پول پرداخت می‌نمایند؟ بنابراین اینترنت یک رسانه جدید است ولی قوانین اصلی کسب‌وکار به قوت خود باقی هستند.
خلاصه و جمع‌بندی
در گذشته‌ای نه چندان دور شرکت‌ها و مؤسسات تجاری، فرهنگی، … و یا اشخاص حقیقی جهت معرفی خود از کاتالوگ‌ها یا کتابچه‌هایی استفاده می‌کردند که با فواصل زمانی نسبتاً طولانی، معمولاً یک ساله، با تغییرات جدید چاپ می‌شدند. سایر اشخاص یا مؤسسات برای برقراری ارتباط با شخص یا مؤسسه مورد نظر از طریق آدرس پستی یا شماره تلفن یا فاکس ذکر شده در کتابچه اقدام می‌نمودند. با گسترش شبکه جهانی اینترنت اغلب موسسات با ایجاد وب سایت اختصاصی و با استفاده از امکانات اینترنت به معرفی خود و برقراری ارتباط پرداختند.
اکنون تنها با یک کلیک، خریداران می‌توانند رقبا و محصولاتشان را با هم مقایسه کرده و پاسخ‌های خود را در کسری از ثانیه دریافت کنند. دیگر نیازی به رانندگی تا فروشگاه و پارک، انتظار در صف اتوبوس و جر و بحث با فروشندگان نیست. حتی در مواردی می‌توانند قیمت‌های درخواستی خود را تعیین کنند (مثلادر مورد هتل و بلیت هواپیما) تا عرضه کنندگانی که می‌توانند شرایط خریدار را فراهم کنند با او تماس بگیرند، به عبارتی به یک مناقصه دست بزنند. خریداران می‌توانند با دست به دست دادن به دیگران و افزودن حجم خریدشان، از تخفیف بیش تری بهره‌مند شود.
از سویی دیگر، امروزه خریداران می‌توانند تقریبا هر آنچه را که می‌خواهند از طریق اینترنت سفارش دهند. به علاوه، خریداران قادرند این کالاها را از سرتاسر جهان سفارش دهند که این امر برای مردم کشورهایی که با قیمت‌های بالاسروکار دارند، موقعیتی ویژه به حساب می‌آید. به این معنا که خریداران در کشورهای با هزینه و قیمت بالامی توانند با سفارش کالاها و خدمات مورد نیاز به کشورهای ارزا ن تر از میزان هزینه‌های خود بکاهند.
